‘Deze is voor jou, Ton!’ Net als bij de andere trainingspartijtjes schalt er op woensdagochtend geroep en gejoel vanaf het hoofdveld van de Zeister voetbalvereniging Jonathan. Met één verschil: de deelnemers hebben Alzheimer.
Het plezier spat er van af, van de 15 mannen en een vrouw die met elkaar ‘loopvoetballen’ op deze ongewoon zonnige novemberochtend. En ook de meegekomen familieleden –niet elke deelnemer kan zelfstandig naar het sportpark en weer naar huis komen– vinden een luisterend oor bij elkaar. Trainers/begeleiders Anton Ruijssenaars en Johan van der Snoek lachen net zo hard mee, maar verliezen de spelers niet uit het oog: ‘We moeten heel voorzichtig zijn met deze ploeg’.
Met als motto ‘Iedereen moet zich welkom voelen bij Jonathan’ organiseren de vrijwilligers van de vereniging deze activiteit voor mensen met beginnende Alzheimer. Daarbij geholpen door sponsors en een donatie van de Van Tellingen-Pul stichting, en in samenwerking met Sportief Zeist en Alzheimer Nederland afdeling Zeist e.o. Het doel: brein gezond houden, geheugen verbeteren en conditie en mobiliteit verbeteren. Dat het een welkome aanvulling is voor een doelgroep die met een akelige ziekte kampt, is evident.
Plezier
Deelnemer Chris staat te trappelen van plezier bij het aandoen van de gloednieuwe teamshirts, waarbij sommige deelnemers door hun familieleden worden geholpen. “Dit is voor mij hét moment van de week. Het zijn fantastische mensen. De meesten hebben dementie, ik niet. Maar ik heb wel gezondheidsproblemen. In mijn woonplaats Wijk bij Duurstede heb ik vroeger ook gevoetbald, in een gewoon team. Dat lukt niet meer. Het tempo van het voetbal hier, kan ik aan”, legt hij uit.
Hij vindt de sfeer geweldig. “Het gaat me niet om het voetbal alleen. Ik durf wel te stellen dat het me voor 90 procent om de gezelligheid en de contacten gaat. Ook heel mooi dat de club bereid is te investeren.” Hij wijst blij op zijn –nog onberispelijke– voetbalschoenen. “Ik heb nieuwe voetbalschoenen mogen kopen zodat ik mee kan doen.”
Oude verhalen
Ria kijkt vanaf de kant toe hoe haar man Ton op het veld verdienstelijk de bal aanneemt. Het team speelt ‘Walking Football’, een aangepaste vorm van voetbal voor senioren, de teams zijn kleiner en de wedstrijden korter. Er mag niet gerend worden. “Ton voetbalde hier vroeger ook, en later bij een andere club in Zeist. Toen hij hier weer kwam zag hij jongens waar hij vroeger ook mee voetbalde. Die oude verhalen kennen ze allemaal nog. We kijken naar de dingen die we nog wel kunnen doen. Kijk ze nou plezier hebben met elkaar. Dat is het belangrijkste.”
“Niet rennen Henny!”, roept trainer Johan naar een van de deelnemers die met souplesse met de bal ervan door gaat. Zijn vrouw Bea knikt hem toe. “Het is altijd zo’n blij ei, hè?”, vertrouwt ze toe. “ Tot een half jaar geleden werkte hij nog, net als ik, in het Prinses Máxima Centrum. We weten het pas kort”, vertelt ze. “Ik heb het er moeilijk mee, vooral met het nare vooruitzicht dat die filmpjes op tv laten zien. Dat doen ze om fondsen te werven voor de strijd tegen Alzheimer, maar ik kan er niet naar kijken, die narigheid.”
Henny voetbalt ook nog in een gewoon ’35-plus’-team. Bea: “Hij is met een voetbal geboren. Eerst zei hij: ‘Ik ga echt niet met al die ouwe mannen voetballen’, maar zijn casemanager raadde het aan. En nou vindt hij het helemaal geweldig, omdat hier echt wordt gevoetbald. Hij kan hier even lekker met sport bezig zijn en wordt niet met zijn neus op de feiten gedrukt”.
Grillige ziekte
Ze heeft het er moeilijk mee, ook omdat haar man de diagnose ontkent. Het lotgenotencontact langs de lijn betekent veel voor haar. “Wat staat ons nog te wachten? Henny en ik zijn altijd overal met elkaar, gingen veel op pad. Het is een grillige ziekte. Hij is supersociaal, probeert iedereen het naar de zin te maken. Hier ook, kijk maar”, knikt ze naar haar man die geintjes maakt met iedereen in het veld. “Dan zie ik die filmpjes met bozige mensen. Ik hoop zó dat Hen zo blij blijft.”
Deelnemer Rob maakt er geen geheim van dat hij Alzheimer heeft. Sterker nog: hij vertelt het overal. “Ik haal mensen die hetzelfde hebben als ik over om eens te komen te kijken en voetballen”, zegt hij. “Het is bal aannemen, spelen. Geduw of getrek is er niet bij. Hartstikke leuk dit gebeuren. Dan heb je de ziekte, nou en? Dit kan nog.” Zijn dochter Linda die hem vandaag naar Jonathan bracht, vertrouwt toe dat de voetbalverhalen die hij smakelijk opdist, wel wat langer geleden zijn dan Rob doet voorkomen. Haar vader kuiert intussen op z’n dooie gemakkie weer richting veld, met een schalkse glimlach achterom kijkend: “Het is loopvoetbal hè? Ik mag niet rennen”.
Zorg
Spelers zien genieten, daar doen trainers Johan en Anton het voor. “Maar”, erkent Johan, “het is wel een zorg in het veld. We proberen beschouwelijk te spelen. Dus in de gaten houden wie waar speelt, wat hij doet. Soms zie je iemand die er verloren bij loopt, die moet dan betrokken worden in het spel. Daar wil ik nog harder aan werken, want dat is het doel. Iedereen betrekken bij het voetbal.”
Geen andere dingen aan je hoofd, alles draait even om voetbal. Daarom duldt de trainer geen kletspraatjes in het veld. “Daar is voor en na de training genoeg tijd voor. Dit zijn Alzheimer patiënten die snel afgeleid zijn als er bijvoorbeeld ineens muziek door de speakers knalt.”
Deelnemers welkom
Sinds de start van dit team zijn er al twee deelnemers afgevallen. Ze wonen door de Alzheimer niet meer thuis. “Mensen gaan achteruit en dat valt me zwaar. We hebben een lekker team en gaan elke woensdag voetballen. Fijn dat deelnemers zich hier veilig voelen. Ik hoop dat we nog meer mensen voor deze training kunnen aantrekken”, aldus Johan.
